Dünya Haritası Değişiyor mu? Bilim İnsanlarından Kıtalarla İlgili Çığır Açan Çalışma
Yıllarca Kuzey Amerika ve Avrupa'yı ayrı kıtalar olarak bildik. Ancak son araştırmalar, bu konuda kafaları karıştırıyor.
Hepimiz Kuzey Amerika ve Avrupa'yı ayrı kıtalar olarak biliriz. Ancak, yeni araştırmalar bu konuda kafaları karıştırmaya başladı. Görünüşe göre, okyanusların altında çok daha karmaşık bir yapı var.
Bilim insanları, Grönland'dan İzlanda'ya ve oradan Faroe Adaları'na kadar uzanan gizli bir kara parçasının izlerini bulmuş olabilir. Bu durum, kıtaların ve levha hareketlerinin aslında düşündüğümüzden daha karmaşık olduğunu gösteriyor.
Derby Üniversitesi'nden Dr. Jordan Phethean, bu ilginç araştırmada ön planda olan isimlerden biri. İsviçre, İtalya ve ABD'den bilim insanlarıyla birlikte çalışan Phethean, İzlanda'nın volkanik tabakalarının altında neler olduğunu inceledi. Araştırmalar, Kuzey Amerika ve Avrasya tektonik plakalarının hala birbirinden ayrılmakta olduğunu ortaya koyuyor. Daha önce bu ayrılmanın yaklaşık 52 milyon yıl önce tamamlandığı düşünülüyordu. Ancak yeni bulgular, sürecin hâlâ devam ettiğini gösteriyor.
Dr. Phethean, kitaların evrimine dair bildiklerimizin yeniden yazılabileceğini söylüyor ve ekliyor: "Bu plakalar aslında hala geriliyor ve kırılmaya devam ediyor."
Araştırmacılar, İzlanda'daki jeolojik süreçlerle Afrika'daki Rift Vadisi arasında benzerlikler buldu. Yeni bir terim bile geliştirdiler: Rifted Oceanic Magmatic Plateau (ROMP) yani Yarılmış Okyanusal Magmatik Plato. Bu yapı, okyanusların altındaki volkanik tabakaların ve plakaların nasıl şekillendiğini anlamamıza yardımcı olacağa benziyor.
İzlanda'nın altında, volkanik katmanların altında saklanan eski kıta kabuğu parçaları olabileceği düşünülüyor. Bu durum, bölgenin jeolojik hikayesini daha da karmaşık hale getiriyor. Dr. Phethean, bu bulguları "Atlantis’i bulmaya" benzettiğini ifade ediyor.
Yeni bir "Mikro-Kıta" keşfi
Araştırmalar, Kanada ve Grönland arasında, Davis Boğazı’nın altında yaklaşık 400 kilometre uzunluğunda bir mikro-kıta bulunduğunu ortaya çıkardı. Bu bölge, 60 milyon yıl önce şekillenmiş ve levha hareketlerinin küçük kara parçalarını nasıl oluşturduğuna ışık tutabilir. Bilim insanları bu mikro-kıtayı uydu verileri ve sismik yöntemlerle tespit etti.
Kesik çizgilerle çevrilen alan, bahsi geçen mikro-kıtayı gösteriyor.
Bu keşiflerin sadece akademik bir tartışma olmadığını belirtmekte fayda var. Plaka hareketlerinin ve gizli kara parçalarının daha iyi anlaşılması, doğal kaynakların aranmasından deprem ve volkan risklerini tahmin etmeye kadar birçok alanda önemli sonuçlar doğurabilir. Örneğin, İzlanda zaten jeotermal enerjide lider bir ülke. Yeni jeolojik bilgiler, başka bölgelerde de temiz enerji kaynaklarının kullanılmasının önünü açabilir.